بنیان‌های ژئوپولیتیکی پیشرفت در برنامه‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران (بحثی تحلیلی ـ انتقادی در سند راهبردی چشم‌انداز 1404)

نویسندگان

  • محمدرضا فرجی دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • یاشار ذکـی استادیار، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدۀ جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده مقاله:

هدف پژوهش حاضر بررسی نسبت ژئوپولیتیک و پیشرفت در سند چشم‌‌انداز 1404 بوده و در این راستا، مؤلّفه‌‌ها و ملاحظات ژئوپولیتیکی، بنیان‌‌ها و ملاحظات ژئوپولیتیکی محیط راهبردی ایران و مؤثّر در پیشرفت کشور بر اساس چشم‌‌انداز سند 1404 مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج پژوهش که با اتّخاذ رویکرد تحلیلی ـ انتقادی و با بهره‌‌گیری از اسناد مرتبط انجام شد، نشان داد، سند چشم انداز 1404 به دلایلی همچون بی‌‌توجهی به متغیّرهای ژئوپولیتیکی، عدم تناسب میان اهداف ملّی و واقعیّت‌‌های ژئوپولیتیکی، نگاه تک‌عاملی و عمدتاً درونی به مقولۀ پیشرفت و درک غیرواقع‌بینانه از ظرفیّت‌‌ها و واقعیّت‌‌های جغرافیایی از ملاحظات ژئوپولیتیکی بی‌‌بهره است. با توجّه به ضعف بنیادی (بی‌توجهی به ملاحظات جغرافیایی و ژئوپولیتیکی) و ساختاری (عدم سازوکار مدیریّتی و اجرایی)، اهداف مورد انتظار سند چشم‌‌انداز در افق زمانی 1404 محقّق نخواهد شد. از این رو نیازمند تجدید نظر و بازبینی اساسی و بنیادی در سند چشم‌‌انداز با بازۀ زمانی جدید خواهد بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نقش پیمان دفاعی در برنامههای توسعه و سند چشمانداز ایران 1404

سند چشم‌انداز توسعه 1404 در ایران را می‌توان محور اصلی برنامه‌ریزی اقتصادی و استراتژیک دانست. این امر با شاخص‌های فرهنگ سیاسی ایران پیوند یافته است. در سند چشم انداز بر ضرورت تبدیل ایران به محور قدرت منطقه‌ای در آسیای جنوب غربی تأکید شده است. یکی از ابزارهای تحقق چنین اهدافی در چارچوب آنارشی موجود در نظام بین‌الملل را می‌توان «خودیاری» و سازمان‌دهی «پیمان‌های دفاعی» دانست. پیمان‌های دفاعی یکی ...

متن کامل

معماری راهبردی نظام سلامت ملی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر سند چشم انداز 1404 : الگوی پیشنهادی

نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران، الگوی منحصر به فردی از ادغام خدمات بهداشتی درمانی و نظام آموزشی و پژوهشی با هدف ارتقای خدمات سلامت به مردم می‌باشد. جهت استقرار کامل نظام سلامت الگو بر اساس سند چشم انداز 1404، سیاست‌‌های کلان نظام در حوزه سلامت، نقشه جامع علمی کشور، نقشه جامع علمی سلامت، نقشه تحول نظام سلامت و برنامه پنجم توسعه، اقدامات زیادی در حال شکل‌گیری است ولی به دلیل وجود رویکردهای متعدد ...

متن کامل

نقش پیمان دفاعی در برنامههای توسعه و سند چشمانداز ایران 1404

سند چشم انداز توسعه 1404 در ایران را می توان محور اصلی برنامه ریزی اقتصادی و استراتژیک دانست. این امر با شاخص های فرهنگ سیاسی ایران پیوند یافته است. در سند چشم انداز بر ضرورت تبدیل ایران به محور قدرت منطقه ای در آسیای جنوب غربی تأکید شده است. یکی از ابزارهای تحقق چنین اهدافی در چارچوب آنارشی موجود در نظام بین الملل را می توان «خودیاری» و سازمان دهی «پیمان های دفاعی» دانست. پیمان های دفاعی یکی ...

متن کامل

ارزیابی راهبردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان

سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در افغانستان و نتایج آنها، تأثیر به سزایی بر دیگر عرصه‌های سیاست خارجی این کشور در ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی دارد و از این حیث دارای اهمیت استراتژیک است. بر این اساس مقاله حاضر از منظری راهبردی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان را در طول دهة هفتاد شمسی ارزیابی کرده و به شیوه‌ای آسیب شناسانه، عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی ایران در افغانستان از...

متن کامل

تبیین مفهوم راهبردی نظریه نظام انقلابی در جمهوری اسلامی ایران

مفهوم نظام انقلابی نقطه عطفی ماندگار و نوآورانه در گفتمان انقلاب اسلامی به‌ منظور تحکیم و بالندگی سیاست‌‌ها و نظامات در پیش برندگی آن به‌شمار می‌‌آید. در چرخه حیات انقلاب‌‌ها، عامل اینرسی و افول نظام‌-های سیاسی، کم‌‌رنگ شدن آرمان‌‌ها، ارزش‌‌های بنیادین و کارکردی، نوعی بازگشت به قبلِ ناشی از تغییر ماهیت انقلابی‌گری کارگزاران و تسلیم‌‌پذیری در مواجه با فشار عوامل محیطی را در پی دارد که با فقدان عن...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 25

صفحات  235- 256

تاریخ انتشار 2019-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023